Aanrakingstherapie kan chronische pijn bij mensen met o.a. de ziekte van Parkinson verlichten, zo blijkt uit het promotieonderzoek van psycholoog Larissa Meyer.1
In onze huid zitten tal van sensoren die prikkels waarnemen, zoals warmte, kou, pijn, jeuk of juist een aangename aanraking. Deze sensoren maken deel uit van het sensomotorisch systeem.2 Daar valt alles onder wat niet tot horen, zien, proeven en ruiken hoort. De huid heeft een beschermende functie, ze zorgt er onder andere voor dat lichaamsvochten het lichaam niet verlaten. Maar bovenal is ze belangrijk voor direct contact met de wereld door de tastzin.
Tast is belangrijk voor het lokaliseren, onderscheiden en identificeren van prikkels op onze huid.1 Pas sinds een jaar of 20 weten we dat tastinformatie niet alleen via snelle zenuwbanen – de zogenoemde A-vezels – naar de hersenen wordt gestuurd. Er zijn ook C-tactiele vezels ofwel CT-vezels die reageren op langzame, zachte streling van de huid.
Wanneer de CT-vezels worden geactiveerd kan dit een aangenaam gevoel geven, het wordt daarom ook wel affectieve aanraking genoemd.3 Behalve een aangenaam gevoel kan CT-optimale aanraking ook acute pijn verminderen, zo blijkt uit recent onderzoek.1 In haar promotieonderzoek onderzocht Meijer of dit ook het geval is bij chronische pijn. Bij de verwerking van pijnprikkels gebruiken we twee systemen.
Het laterale pijnsysteem is betrokken bij het lokaliseren en onderscheiden van de pijnlijke prikkel, het mediale pijnsysteem geeft informatie over de affectieve aspecten van de prikkel, met andere woorden: hoe ervaar ik deze pijn? Met name het mediale pijnsysteem heeft veel overlap met het CT-systeem; dezelfde hersengebieden worden geactiveerd.
Bij de ziekte van Parkinson komt chronische pijn veelvuldig voor; zo’n 30-85% van de patiënten ervaart chronische pijn.1 Het is nog niet helemaal duidelijk waardoor die pijn ontstaat, maar onderzoek laat zien dat het mediale pijnsysteem overactief is. Reden voor Meijer om juist bij deze groep patiënten de aanrakingstherapie te testen in een onderzoek van drie weken. In de eerste week liet ze de 19 deelnemers aan het onderzoek alleen de pijnbeleving rapporteren zodat ze voor iedereen een nulmeting kon vaststellen.
In de tweede week kregen de partners van de patiënten de opdracht om twee keer per dag gedurende 15 minuten per keer de bovenkant van een onderarm te strelen. Deze plek werd gekozen omdat hier voldoende CT-vezels aanwezig zijn. De ene helft van de deelnemers kreeg de opdracht een CT-optimale aanraking uit te voeren. De andere helft moest een CT-niet optimale aanraking uitvoeren, dat wil zeggen dat ze snellere bewegingen moesten maken waardoor de CT-vezels niet worden geactiveerd. In de derde week werd de optimale versus de niet optimale aanraking gewisseld. Wat bleek? Beide manieren van aanraking verminderden de pijnbeleving, maar de CT-optimale aanraking had een significant sterker effect.
Meijer verwacht niet dat aanrakingstherapie de bestaande behandelmethoden kan vervangen, maar het kan wel de scherpte van de pijn halen en zo leiden tot minder medicijngebruik en een hogere levenskwaliteit.4
Bronnen:
- https://dspace.library.uu.nl/handle/1874/437328
- https://wikimedica.medica.be/wiki/images/c/c1/Studentencursus_H12_-_Somatosensorisch_systeem.pdf
- Vallbo, A. B., Olausson, H., & Wessberg, J. (2009). Pleasant Touch. In L. R. Squire (Ed.), Encyclopedia of Neuroscience (pp. 741-748). Academic Press.
- https://www.nrc.nl/nieuws/2024/04/10/aanraking-is-een-middel-tegen-pijn-dat-geen-bijwerkingen-heeft-a4195527#:~:text=Na%20vier%20jaar%20onderzoek%20concludeert,CT%2Dzenuwsysteem%2C%20stelt%20Meijer
- medischdossier.org/pijnvermindering-door-zachte-aanraking/